Oczywiście trudno te badania nazwać aktualnymi, jednakże, jako że nie ma praktycznie żadnych innych świeższych (wyjątkiem jest badanie Index Polska firmy Taylor Nelson AGB[2] z pierwszego kwartału 1998 roku), a analiza ich wyników umożliwia jednak wyciągnięcie pewnych wniosków, zostaną one przytoczone. Do przeprowadzenia drugiego z wspomnianych badań polskiej społeczności internetowej - Index Polska, posłużyła ogólnopolska reprezentatywna próba osób w wieku powyżej 15 lat (liczebność próby - 8599 osób). Jego przedmiotem było jednak w większym stopniu określenie częstotliwości, miejsca i powodu korzystania z sieci przez polskich internautów, niż ustalenie, kim oni są (tego przynajmniej dotyczą te dane, które zostały upublicznione). Wyniki tego badania również zostaną krótko omówione.
Wedle danych zgromadzonych przez NASK, w 1996 r. wśród użytkowników instytucjonalnych wciąż jeszcze zdecydowany prym wiodły wyższe uczelnie i instytuty naukowe - 67 proc. Jednakże już na drugim miejscu uplasowały się wówczas przedsiębiorstwa prywatne - 26 proc., które znacznie wyprzedziły firmy i urzędy państwowe - 5 proc. Najwięcej z przebadanych instytucji zlokalizowanych było w dużych miastach - w tych powyżej 500 tys. mieszkańców aż 60 proc., od 500 do 200 tys. - 20 proc., od 200 do 100 tys. - 12 proc. W sumie więc olbrzymia większość użytkowników (92 proc.) zamieszkiwała wtedy miasta duże lub bardzo duże, w których skupia się życie naukowe i gospodarcze kraju.
Analiza danych demograficznych polskich internautów z tamtego okresu wyraźnie pokazuje dominację mężczyzn w wirtualnym świecie. W 1996 r. stanowili oni 82 proc. wszystkich polskich użytkowników sieci. Oznaczało to wzrost o 4 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim, kiedy to było ich tylko 78 proc. (tabela 3.1).
Najczęściej z Internetu w Polsce korzystali w 1996 r. ludzie młodzi (ponad 50 proc. przed 29 rokiem życia), dobrze wykształceni (63 proc. z nich ukończyło studia wyższe, 23 proc. - wciąż studiowało). Wiek, poziom oraz specjalizację wykształcenia polskiej społeczności internetowej w 1995 i 1996 roku, pokazują odpowiednio tabele: 3.2, 3.3, 3.4.
Główne powody korzystania z sieci, wskazane przez respondentów badań NASK, to: możliwość komunikowania się za pomocą poczty elektronicznej ze znajomymi, dostęp do informacji użytecznych w pracy zawodowej oraz do realizacji osobistych celów.
Podobne cele korzystania z Internetu zadeklarowali także jego polscy użytkownicy przeankietowani w badaniu Index Polska na początku 1998 roku. Najwięcej z nich (38 proc.) stwierdziło, że najczęściej poszukuje w sieci informacji do pracy lub nauki, prawie jedna czwarta (23 proc.) rozwija w niej własne zainteresowania. Równie często jako powód korzystania z Internetu wskazywana była także możliwość nawiązywania kontaktów z innymi jej użytkownikami i kontaktowanie się ze znajomymi za pośrednictwem poczty elektronicznej.
Analiza wyników badania Index Polska pozwala także stwierdzić, że akademicki okres polski Internet ma już chyba raczej za sobą. Aż 18 proc. jego użytkowników łączy się z nim z domowego komputera, 42 proc. z pracy. Z uczelnianego lub szkolnego komputera już tylko 19 proc. Prawie takiej samej liczbie użytkowników (16 proc.) dostęp do sieci umożliwiają kawiarnie internetowe, reszta korzysta z komputera u znajomych (2 proc.) lub w jakimś innym miejscu (3 proc.). Częstotliwość korzystania z niej pokazuje wykres 3.1.
Z tej dość ułomnej (ze względu na brak aktualniejszych i bardziej szczegółowych badań) analizy polskich użytkowników Internetu, wyłania się jednak pod wieloma względami bardzo atrakcyjna dla reklamodawców grupa docelowa. W jej skład wchodzą w końcu ludzie młodzi, dobrze lub bardzo dobrze wykształceni, z racji wieku charakteryzujący się wysoką gotowością do przyswajania nowości rynkowych, z racji wykształcenia cieszący się zwykle dużym autorytetem i prestiżem w szerokich kręgach opinii publicznej, której są liderami. Jak zatem słusznie zauważają to autorzy jednej z książek poświęconych marketingowi, charakteryzując odpowiadający temu opisowi typ odbiorcy: osoby te mogą wywierać silny wpływ na zachowania i poglądy określonych grup i środowisk (segmentów rynku)[8]. Tym samym sieć staje się niezwykle atrakcyjnym miejscem do reklamowania się nie tylko dla tych firm, które pragną dotrzeć z przekazem reklamowym do młodych, dobrze wykształconych mężczyzn, ale i dla wielu innych przedsiębiorstw, które przez istniejące w sieci audytorium mogą oddziaływać na dotychczas jeszcze nieobecne tam grupy społeczne.
Potencjalni reklamodawcy nie powinni bowiem zapominać, że zarówno liczba, jak i zróżnicowanie polskich użytkowników Internetu w miarę jego rozwoju, będzie się znacznie zwiększać. Trendy tych zmian sugerują dziesiąte już badania internetowej społeczności, przeprowadzone w październiku 1998 roku na próbie 15 tys. respondentów (dobranej proporcjonalnie do liczby użytkowników sieci w poszczególnych krajach) w ramach projektu GVU`s WWW User Survey[9], realizowanego wspólnie przez Georgia Tech Corporation i Graphics, Visualisation & Usability Center of Georgia Institute of Technology. Pokazują one, że po sieć sięgają równie chętnie bardzo młodzi ( poniżej 18 roku życia), jak i znacznie starsi (powyżej 40 lat) nowi użytkownicy.
[1] Za - “Internet” 1997, nr 2, s. 11.
[2] Za - “Marketing Serwis” 1998, nr 6, s. 26-27.
[3] Za - “Internet” 1997, nr 2, s. 11.
[4] Jw.
[5] Za - “Internet” 1997, nr 2, s. 11.
[6] Jw.
[7] Za - “Marketing Serwis” 1998, nr 6, s. 26-27.
[8] J. Altkorn (red.): Podstawy marketingu, Kraków 1998, s. 313.
[9] GVU`s User Survey; http://www.gvu.gatech.edu/, 19/04/99.
[10] Robbin Zaff, Brad Aronson: Advertising on the Internet; John Wiley & Sons, Inc. 1997, s. 136-138.
Polski internauta
Analiza danych demograficznych polskich internautów z tamtego okresu wyraźnie pokazuje dominację mężczyzn w wirtualnym świecie. W 1996 r. stanowili oni 82 proc. wszystkich polskich użytkowników sieci. Oznaczało to wzrost o 4 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim, kiedy to było ich tylko 78 proc. (tabela 3.1).
Tabela 3.1 - Struktura płci polskich
użytkowników Internetu
1995
|
1996
|
|
Mężczyźni
|
78 %
|
82 %
|
Kobiety
|
22 %
|
18 %
|
Źródło: NASK.[3]
Tabela 3.2 - Struktura wieku
polskich użytkowników Internetu
1995
|
1996
|
|
poniżej 24 lat
|
10 %
|
30 %
|
25-29 lat
|
26 %
|
29 %
|
30-39 lat
|
32 %
|
20 %
|
40-49 lat
|
24 %
|
16 %
|
powyżej 49 lat
|
8 %
|
5 %
|
Źródło: NASK.[4]
Tabela 3.3 - Struktura wykształcenia
polskich użytkowników Internetu
1995
|
1996
|
|
szkoła podstawowa
|
-
|
2 %
|
Zasadnicze zawodowe
|
1 %
|
0,3 %
|
Technikum
|
3 %
|
3 %
|
Liceum
|
4 %
|
3 %
|
Szkoła polic./pomat.
|
2 %
|
2 %
|
Studia wyższe nieukończone
|
14 %
|
24 %
|
Studia wyższe ukończone
|
77 %
|
63 %
|
Źródło: NASK.[5]
Tabela 3.4 - Specjalizacja
wykształcenia polskich użytkowników Internetu
1995
|
1996
|
|
nauki rolnicze
|
2 %
|
1 %
|
nauki ekonomiczne
|
6 %
|
5 %
|
nauki prawne i admin.
|
1 %
|
1 %
|
nauki medyczne
|
1 %
|
4 %
|
nauki przyrodnicze
|
6 %
|
6 %
|
nauki ścisłe
|
68 %
|
67 %
|
nauki społeczne
|
4 %
|
2 %
|
nauki humanistyczne
|
7 %
|
7 %
|
Inne
|
6 %
|
8 %
|
Źródło: NASK [6]
Podobne cele korzystania z Internetu zadeklarowali także jego polscy użytkownicy przeankietowani w badaniu Index Polska na początku 1998 roku. Najwięcej z nich (38 proc.) stwierdziło, że najczęściej poszukuje w sieci informacji do pracy lub nauki, prawie jedna czwarta (23 proc.) rozwija w niej własne zainteresowania. Równie często jako powód korzystania z Internetu wskazywana była także możliwość nawiązywania kontaktów z innymi jej użytkownikami i kontaktowanie się ze znajomymi za pośrednictwem poczty elektronicznej.
Analiza wyników badania Index Polska pozwala także stwierdzić, że akademicki okres polski Internet ma już chyba raczej za sobą. Aż 18 proc. jego użytkowników łączy się z nim z domowego komputera, 42 proc. z pracy. Z uczelnianego lub szkolnego komputera już tylko 19 proc. Prawie takiej samej liczbie użytkowników (16 proc.) dostęp do sieci umożliwiają kawiarnie internetowe, reszta korzysta z komputera u znajomych (2 proc.) lub w jakimś innym miejscu (3 proc.). Częstotliwość korzystania z niej pokazuje wykres 3.1.
Wykres 3.1 - Częstotliwość
korzystania z Internetu
Źródło: Taylor Nelson AGB.[7]
Potencjalni reklamodawcy nie powinni bowiem zapominać, że zarówno liczba, jak i zróżnicowanie polskich użytkowników Internetu w miarę jego rozwoju, będzie się znacznie zwiększać. Trendy tych zmian sugerują dziesiąte już badania internetowej społeczności, przeprowadzone w październiku 1998 roku na próbie 15 tys. respondentów (dobranej proporcjonalnie do liczby użytkowników sieci w poszczególnych krajach) w ramach projektu GVU`s WWW User Survey[9], realizowanego wspólnie przez Georgia Tech Corporation i Graphics, Visualisation & Usability Center of Georgia Institute of Technology. Pokazują one, że po sieć sięgają równie chętnie bardzo młodzi ( poniżej 18 roku życia), jak i znacznie starsi (powyżej 40 lat) nowi użytkownicy.
Na podkreślenie zasługuje także stały wzrost liczby kobiet używających sieci - obecnie 33 proc. (podczas gdy w 1994 r. kobiety stanowiły tylko 5 proc. wszystkich internautów, w 1995 – 18 proc., w1996 – już 31,4 proc.[10]), co jest niezwykle istotne, jako że to przede wszystkim kobiety podejmują większość decyzji dotyczących zakupów. Reklamodawców cieszy chyba również fakt, że internauci mają coraz mniej obaw, aby robić zakupy w sieci (80 proc. z nich uważa tę formę zakupów za całkowicie bezpieczną), oraz że poświęcają korzystaniu z sieci coraz więcej czasu - w poszukiwaniu rozrywki oraz informacji potrzebnych do pracy lub celów prywatnych, spędzają oni przed ekranem komputera podłączonego do Internetu przeciętnie od 10 do 20 godzin tygodniowo.
-----------------------
-----------------------
[1] Za - “Internet” 1997, nr 2, s. 11.
[2] Za - “Marketing Serwis” 1998, nr 6, s. 26-27.
[3] Za - “Internet” 1997, nr 2, s. 11.
[4] Jw.
[5] Za - “Internet” 1997, nr 2, s. 11.
[6] Jw.
[7] Za - “Marketing Serwis” 1998, nr 6, s. 26-27.
[8] J. Altkorn (red.): Podstawy marketingu, Kraków 1998, s. 313.
[9] GVU`s User Survey; http://www.gvu.gatech.edu/, 19/04/99.
[10] Robbin Zaff, Brad Aronson: Advertising on the Internet; John Wiley & Sons, Inc. 1997, s. 136-138.
